Skip to main site content
Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz---1

SmartwayZ.NL

Het fileprobleem: We achterhaalden mensgerichte oplossingen

Het is druk op de weg en het wordt nog drukker. Ook in Zuid-Nederland. Een oplossing ligt niet alleen in extra asfalt of klassiek openbaar vervoer, maar ook bij weggebruikers die hun reis perfect op elkaar moeten afstemmen. Opdrachtgever SmartwayZ.NL verlangde een aanpak waarbij niet alleen de infrastructuur, maar ook de mensen en haar gedrag centraal staan. Welke prikkels kunnen worden gebruikt om automobilisten aan te zetten tot andere keuzes? Hoe stimuleer je bijvoorbeeld een werknemer om voor de spits te vertrekken? Begin augustus 2018 startte het social design traject voor de A2 Randweg Eindhoven.

Verschillende banen van de snelweg lopen door weilanden onder en over elkaar heen.

Sociale verandering teweegbrengen

Om deze complexe uitdagingen aan te pakken, bundelden we onze krachten met de gemeenschap en de stakeholders die aan de A2 Randweg Eindhoven verbonden zijn. Bij social design is het ontwerpproces zo ingericht dat sociale verandering plaatsvindt. En hoe achterhaal je waarom weggebruikers A zeggen, maar B doen? Door in hun eigen context in gesprek te gaan en hun ritmes, beweegredenen en gewoonten in het oog te krijgen. Dit social design traject kent drie pilaren voor het inleven in de weggebruikers, het herdefiniëren van de opgave en het ophalen van ideeën voor oplossingsrichtingen. Dit zijn: kwalitatief empathisch onderzoek middels needfinding, stakeholdersessies voor kennisdeling en een kwantitatieve enquête.

Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---8
Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---6

Needfinding

Om verborgen behoeftes te achterhalen, gingen we intensief in gesprek met de belanghebbenden in hun eigen context. Zo stapte onze gedragsexpert in aan de bijrijderskant van verschillende type weggebruikers op de A2 Randweg Eindhoven. Hun huidige en toekomstige knelpunten werden in beeld gebracht. Dit noemen wij needfinding. Vervolgens vormden we persona’s vanuit onze inzichten. Met deze inzichten hebben we vervolgens een enquête opgezet en afgenomen. Door de enquête konden we de persona’s valideren en daarmee zicht krijgen op wie nou de typische weggebruikers zijn op de A2 Randweg Eindhoven.

Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---13
Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---11

Potentiële kansen om gedrag te veranderen

De persona’s illustreren persoonlijke en emotionele informatie van de reizigers op de desbetreffende snelweg: naar de onderliggende behoeften, wensen en betrokkenheid. Hierdoor wordt helder middels welke waarden iemand kan worden aangesproken, waar iemand om goede redenen standvastig is en waar potentiële kansen liggen om gedrag te veranderen. Een persona is een fictief personage dat is gemaakt om een gebruikerstype te vertegenwoordigen dat, in dit geval, de wegen van Eindhoven op een vergelijkbare manier zou kunnen gebruiken. Ze bieden handelingsperspectief aan overheden, bedrijven, reizigers en bewoners in een complexe, dynamische wereld. De persona’s zijn op een aantal parameters gedefinieerd, die invloed hebben op hun reisgedrag en de mate van flexibiliteit waarop wij verwachten dat ze bereid zijn hun reisgedrag aan te passen. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met in hoeverre ze gebonden zijn aan hun woonplaats. Wanneer iemand niet gebonden is, is hij of zij eerder gemotiveerd om dichterbij het werk te gaan wonen, of dichtbij een handige OV-verbinding.

Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---4
Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---5

Projectmanager Smartwayz.nl

Stephan Suiker

“Meer asfalt is niet de oplossing. De oplossing ligt voor een groot deel in gedragsverandering van de weggebruiker. Door in de huid te kruipen van verschillende weggebruikers zijn nieuwe inzichten komen bovendrijven die je niet kan achterhalen met een klassieke verkeersanalyse. Deze methodiek is nieuw binnen overheidsland, dus de samenwerking met een strategisch ontwerpbureau was essentieel. A/BZ kwam met een duidelijke aanpak met daarin wel de vrijheid om buiten de kaders te kunnen denken. Deze speelruimte was noodzakelijk om alternatieve denklijnen te exploreren.” 

Stakeholdersessies

A/BZ organiseerde verschillende stakeholdersessies met als onderliggend doel elkaars perspectieven en belangen te ontdekken en een volledig beeld van het vraagstuk te schetsen. Tegelijkertijd ontstonden door de uitwisseling van kennis en kunde nieuwe verbindingen tussen partijen die kunnen leiden tot nieuwe initiatieven. Het hoofddoel van het vraagstuk is gedefinieerd via een strategiekaart met daarop de uitdagingen en de mogelijkheden om die aan te pakken. Concrete ideeën zijn bedacht voor pilots waar alle belanghebbenden zich mee kunnen verbinden. Een pilot is een verkennende praktijkervaring: we zetten concrete stappen en leren daarvan. Van te voren leggen we het onderzoekskader vast, zodat we na afloop van de pilot kunnen bepalen of we dichter bij ons doel zijn gekomen.

Online platform

In plaats van een statische papieren rapportage bieden wij een online platform met dynamische modellen die in een volgende fase kunnen worden aangepast aan de hand van nieuw verkregen inzichten.

Afdeling-Buitengewone-Zaken---Smartwayz.nl---10

Resultaten

Aan de hand van ontwerpend onderzoek hebben we het tot nu toe het volgende gerealiseerd

  • Inzicht in bestaand en toekomstig gedrag van weggebruikers.
  • Persona’s met parameters die invloed hebben op reisgedrag.
  • Concrete ideeën voor pilots waar alle belanghebbenden zich mee kunnen verbinden.
  • Nieuwe verbindingen tussen partijen die kunnen leiden tot nieuwe initiatieven.
  • Concrete aanknopingspunten voor het aanpassen van reisgedrag.

Gerelateerde Cases

Bekijk alle cases